بررسی متغیرهای دخیل در مناسبات ترکیه و اسراییل پس از بقدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه

یکی از ویژگی های قابل توجه و مهم سیاست خارجی ترکیه ثبات رفتاری و وفاداری کارگزاران این کشور به اصول سیاست خارجی خود است. به رغم تغییرات و تجدید نظر هایی که به مناسبت تحول اوضاع منطقه ای و بین المللی در سیاست خارجی این کشور صورت گرفته است می توان گفت اصول سیاست خارجی همان اصولی است که از تفکر کمالیسم در تأسیس این جمهوری نوین (ترکیه) نشأت گرفته است. این گفته با عنایت به غرب گرایی فکری مصطفی کمال آتاتورک به ویژه در زمینه ی سیاست خارجی این کشور در قبال غرب مصداق دارد. تجلی واضح و عینی این نگرش را می توان در تدوین اهداف کلان ملی ترکیه ی نوین ملاحظه نمود. این اهداف عبارتند از: 1- ترکیه کشوری توسعه طلب و استعمار گر نیست و به دنبال اقتداری داخلی در ابعاد اقتصادی، صنعتی، علمی و نظامی است. به عبارت دیگر ترکیه به دنبال دستیابی به قدرت اقتصادی و همچنین تکنولوژیک قدرت های بزرگ غربی است که این مهم در دوران حاکمیت هشت ساله حزب عدالت و توسعه با جدیت پیگیری شد. 2- ترک ها خواستار نیل به برابری تکنولوژیک با غرب می باشند. بر این اساس هدف سیاست ملی ترکیه این است که به عنوان یک عضو جامعه ی ملل اروپایی پذیرفته شده و از حیث موقعیت، مدنیت و وجهه با آنها در یک رده قرار گیرد. این دو اصل در واقع تفسیر جزئی تر و کاربردی تر اصول کمالیسم در سیاست خارجی بود: دوستی با همه ی ملل، صلح در داخل و خارج، و اینکه ترکیه هیچ دشمنی ابدی ندارد و به دنبال یک سیاست ملی مبتنی و متناسب با ساختار داخلی کشور خود است. این اصول در واقع مبین سیاستی مبتنی بر حفظ منافع ملی و حفظ وضع موجود می باشد. با توجه به نکات ذکر شده ، ترکیه نیز مانند هر کشور دیگری به دنبال منافع ملی خود می باشد و با بهبود قدرت اقتصادی، سیاسی و نظامی خود خواهان رسیدن به این منظور می باشد. ترکیه به دنبال سیاست خارجی عقلانی است که مخاطرات خود را به حداقل و منافع خود را به حداکثر برساند. نزدیکی به اتحادیه ی اروپا و تلاش جهت عضویت در این اتحادیه در راستای افزایش قدرت اقتصادی و مقابله با قدرت تکنولوژیک غرب است که این مسئله جز اهداف استراتژیک ترکیه در دوران حاکمیت حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان می باشد. افزایش قدرت نظامی و برقراری روابط نظامی با اسرائیل در منطقه ی خاور میانه حکایت از واقع بینی سیاسی ترکیه دارد روابطی که طی دوره های متمادی شدت و ضعف داشته اما هیچگاه قطع نگردیده بطوریکه گویا جز اصول اصلی سیاست خارجی ترک هاست . برقراری روابط با عراق و حساس بودن در مورد وضعیت اکراد مستقر در مرزهای دو کشور نشان دهنده ی توجه عمیق ترکیه به حفظ امنیت ملی می باشد. واقع بینی سیاسی ترکیه منجر به این شده که آن کشور وضعیت موجود در صحنه ی بین المللی را تا زمانی که منافع ملی و امنیت ملی اش به مخاطره نیفتاده همچنان حفظ کند از طرفی با توجه به رویکرد چند منطقه ای امروزه ترک ها ما شاهد بازی فعال ترکیه در خاورمیانه هستیم این رفتار نوعی حرکت در مسیر ایجاد هژمونی منطقه ای است که برخی از آن به بازگشت عثمانی یاد می کنند. رویکرد خاورمیانه ای حزب عدالت و توسعه با توجه به رویکرد اسلامی این حزب و علاقه غرب به معرفی این نوع حکومت ، در همین چهار چوب مورد توجه و تحلیل می باشد